Zamanın ezgisi
Vivaldi’nin çello, flüt ve fagot, mandolin ve viola d’amore (aşk viyolası) solosu için konçertoları vardır. İki keman solosu için yazdığı konçertoları, tipik birer olgun Barok yapıtıdır: Üst sesteki iki solocuya eş vazife verilmiştir. Vivaldi’nin konçertoları, başta ve sondaki süratli kısımlar ortasına yerleştirilmiş bir ağır kısımdan oluşur.
Ancak Vivaldi, müzik tarihinde ağır kısma de öbür kısımlar kadar kıymet veren birinci bestekardır. Ağır kısmında uzun soluklu bir müzik yer alır. Biçimdeki yalınlığı, açık ve bariz ezgileri ve homofonik dokusuyla Klasik öncesi senfoni geleneğini hazırlar. Vivaldi’nin bestecilikteki verimliliği inanılmaz boyutlardadır. Tam doksan dört opera yazdığı söylenir. Bunlardan lakin on dokuzu, son vakitlerde bulunup ortaya çıkarılmıştır. Din dışı kantatlar, motetler, kilise korosu için ezgiler, oratoryolar ve missalar da yazmıştır. Missalarından en ünlüsü Zafer Missası’dır.
Vivaldi’nin çalgı müziği üstündeki tesiri, kendisinden yüz yıl evvelki Corelli’nin tesirine misal. 500’ü aşkın olduğu sanılan konçertolarından kimileri ‘orkestra konçertosu’ olup ‘sinfonia’ başlığını taşır. Olgun Barok devirden Klasik Çağ’a geçişin en kıymetli köprülerinden biridir. Klasikçiler, onun solo çalgıya verdiği dramatik rolü, kendi konçertolarında geliştirmişlerdir. Kısa temalar, net biçim anlayışı, ritmik canlılık ve müziksel fikirlerin daima akışı, başta J. S. Bach olmak üzere pek çok bestekara örnek oluşturur.
Olgun Barok bestekarlarının elinde, kendilerinden evvelki jenerasyonlardan aktarılan klasikleşmiş yapıtlar olmadığı için her biri daima bir şeyler üretmek, kendi geleneğini yaratmak durumunda kaldılar. Vivaldi’nin Pietà’da durmadan konçerto besteleme gayreti, Bach’ın her pazar günü için bir kantat yetiştirme gayreti, daha evvelden bu biçimlerin gelişmemiş oluşundandır. Klasik periyot, Barok devrin birikimini, onu izleyen Romantik periyot, Barok ve Klasik devrin birikimini kullanırken, 20’nci yüzyıl, tüm periyotların kalıtı üstüne kurulacaktır.
*Müzik Müellifi, Meskenin İlyasoğlu