Mısır’dan Trump’ın Gazze planına ‘Hamas’ı dışlayan’ alternatif

İsrail ve Hamas ortasında, 19 Ocak’ta Mısır, Katar ve ABD’nin arabuluculuğunda varılan Gazze Şeridi’nde ateşkes ve rehine takası mutabakatının ikinci kademesine yönelik belirsizlik sürerken, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki Filistinlileri kalıcı olarak zorla yerinden etme ve Mısır ve Ürdün üzere komşu ülkelere gönderme planına karşı Mısır tarafından alternatif bir plan geliştirildiği argüman edildi. Reuters haber ajansının gördüğünü belirttiği taslak planın Hamas’ı dışlayarak onun yerini Arap, Müslüman ve Batılı devletler tarafından denetim edilen süreksiz kurumların almasını öngördüğü aktarıldı. Habere nazaran, Mısır’ın kelam konusu planı bugün başkent Kahire’deki Arap Birliği tepesinde sunulacak.

‘HAMAS GAZZE’YE HAKİM OLDUĞU SÜRECE…’

Mısır’ın Gazze’ye yönelik planının kalıcı barış öngören bir mutabakata varılmasından evvel mi sonra mı uygulanmasının öngörüldüğü belirtilmedi. Gazze Şeridi’ni gelecekte kimin yöneteceği sorusunun Gazze’nin geleceğine dair müzakerelerde cevaplanmamış bir soru olarak kaldığını aktaran Reuters’ın haberinde, Mısır’ın planının Gazze’nin yine inşasının maliyetini kimin karşılayacağı, Gazze’nin nasıl yönetileceği ya da Hamas üzere güçlü bir kümenin ‘nasıl bir kenara itileceği’ bahislerine değinmediği belirtildi.

Mısır’ın planına nazaran, İdare Yardım Misyonu, Gazze’de şimdi makul olmayan bir müddet boyunca Hamas’ın yönetimindeki hükümetin yerine geçecek; kelam konusu ‘misyon’ insani yardımlardan ve Gazze Şeridi’nin yine inşasından sorumlu olacak. Metinde, Hamas lokal idaresi denetim eden hakim, siyasi bir öge olarak kaldığı sürece Gazze’nin yine inşası ve rehabilitasyonu için büyük bir milletlerarası finansman olmayacağı söz edildi. Reuters, Arap önderlerin bu planı destekleyip desteklemeyeceğini tespit edemediğini aktarırken, planda kelam konusu ‘yönetim misyonunu’ kimin yönetim edeceği de belirtilmedi. Metinde, bu misyonun ‘Gazze’nin mümkün olan en süratli bir halde güzelleşmesine yardımcı olmak için Gazze’deki ve diğer yerlerdeki Filistinlilerin uzmanlığına dayanacağı’ kaydedildi.

HAMAS’IN MISIR’IN PLANINDAN ‘HABERİ YOK’

Plan taslağını Reuters ile paylaşan ve taslak kamuoyuna duyurulmadığı için kimliğinin bâtın kalmasını isteyen kişinin Gazze müzakerelerinde dahli olan bi isim olduğu bilgisi verildi. Öte yandan, plan taslağı, ABD’nin Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin Mısır ve Ürdün üzere ülkelere sürülmesini ‘bir güvenlik tehdidi’ olarak kesin olarak reddetti.

Reuters’a konuşan üst seviye Hamas yetkilisi Sami Abu Zuhri ise Hamas’ın Mısır’ın teklifinden haberdar olmadığını belirterek, Gazze’nin geleceğine yalnızca Filistinliler tarafından karar verilmesi gerektiğini söyledi, “Hamas, rastgele bir halde Filistinli olmayan bir idarenin empoze edilmesi ya da Gazze Şeridi topraklarında rastgele bir yabancı gücün olmasına yönelik her türlü teşebbüsü reddediyor” dedi. Plan taslağında gelecekte yapılacak seçimlere de atıfta bulunulmadı. Taslakta Hamas’ın silahsızlanmayı ya da siyasetten çekilmeyi reddetmesi halinde nasıl bir adım atılacağına da değinilmedi.

FİLİSTİN İDARESİ’NİN ROLÜ NE OLACAK?

Plana nazaran, öncelikle Arap devletlerinin oluşturacağı Milletlerarası İstikrarlılaştırma Gücü, Hamas’tan güvenlik sağlama rolünü devralacak, hem güvenlik hem idari kurumlar, yürütme heyeti tarafından ‘ayarlanacak, rehberlik edilecek ve denetlenecek’ ve kelam konusu heyette Arap ülkeleri, İslami İşbirliği Örgütü üyeleri, ABD, İngiltere, Avrupa Birliği (AB) ve üye devletleri ile öbürleri yer alacak. Planda, Filistin İdaresi’nin merkezi idare rolü hakkında da ayrıntı paylaşılmadı. Reuters’a konuşan Filistinli bir yetkili ise Gazze’nin de işgal altındaki Batı Şeria üzere Filistin İdaresi’nin yetki alanına girdiğini söyledi.

Konunun hassasiyeti münasebetiyle isminin verilmesini istemeyen Filistinli yetkili, “6 ay boyunca Filistin İdaresi’nin Gazze Şeridi’ni yönetmesine yardımcı olacak Filistinli uzmanlardan oluşan bir komite konusunda Mısırlılarla muahedeye vardık. Komite, Filistinli uzmanlardan oluşacak, Filistin İdaresi ile uyum içinde olacak ve Filistinli olmayan kurumlara karşı sorumlu olmayacak” sözlerini kullandı. Gazze’nin tekrar inşasını maddi olarak kimin karşılayacağına da Mısır’ın planında yer verilmezken, iki kaynak, Reuters’a yaptığı açıklamada, Körfez ve Arap ülkelerinin yine inşanın birinci devrinde en az 20 milyar dolar sağlamasının gerekeceğine işaret etti. Plan taslağı, yürütme heyetindeki devletlerin, uzun vadeli yine inşa ve kalkınma planı için katkı hedefiyle süreksiz idare kurumunu desteklemek ve bağış konferansları ayarlamak üzere bir fon oluşturabileceğini öngörüyor. Plan, yürütme heyetinin akademisyenler, STK başkanları ve öbür önde gelen isimlerle uyum içinde olması davetinde da bulunuyor.

(REUTERS)