Almanya basınında geçen hafta: ‘Tahran, Berlin’e açık bir mesaj gönderdi’

Almanya’nın üç doğu eyaleti Thüringen, Saksonya ve Brandenburg’da yapılan eyalet meclis seçimlerinin üzerinden haftalar geçmiş olsa da mahallî idareler şimdi şekillenmiş değil. Seçimlerden evvel kimi partilerin sol popülist Sahra Wagenknecht Birliği (BSW) ile mümkün bir koalisyona temkinli yaklaştığı haberleri basına yansımıştı. Thüringen’den gelen son haberler ise Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve BSW’nin koalisyona yakın olduğu istikametinde. Sandıktan küçük bir farkla CDU’nun birinci çıktığı Saksonya’da CDU ya da BSW ile mümkün bir koalisyon konusunda seçmenlerine istişare kararı alan SPD, seçimi birinci sırada bitirdiği Brandenburg’da ise BSW’nin Rusya-Ukrayna savaşı konusunda ‘dış siyasette hal alma’ talebine olumlu cevap vermiş görünüyor.

Eyalet seviyesinde koalisyon gayretleri devam ededursun, SPD, Yeşiller ve liberal Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan ‘trafik ışığı’ koalisyonu çok daha büyük bir krizin eşiğinde. Volkswagen’in Almanya’daki üç fabrikasını kapatma kararı alması hükümet üzerindeki iktisat yükünü uygundan güzele artırırken, SPD’li Başbakan Olaf Scholz ve FDP’li Maliye Bakanı Christian Lindner’in aynı gün iki farklı iktisat doruğu düzenlemesi hükümetteki çatlağı gün yüzüne çıkarmış oldu. Linder, 18 sayfalık bir metin hazırlayarak koalisyon ortaklarından iktisat siyasetinde esaslı bir değişim de talep etti. Almanya basınına nazaran, hükümetin genel seçimlerin yapılacağı Eylül 2025’e kadar ayakta kalamaması olasılıklar dahilinde.

İran’ın Cemşid Şarmehd’i idam etmesi sonrası Berlin-Tahran çizgisinde tırmanan tansiyondan, İstanbul’daki Esenyurt Belediyesi’ne kayyım atanmasına geçtiğimiz hafta Almanya basınına yansıyan haber ve makalelerden öne çıkan kimileri şöyleydi…

CDU’DAN SPD’YE TENKİT: ‘WAGENKNECHT’E BEĞENİLEN GÖRÜNMEK İÇİN…’

Sol Parti’den (Die Linke) ayrılan Sahra Wagenknecht’in öncülüğündeki bir küme siyasetçinin kurduğu BSW, Almanya’nın Ukrayna’ya askeri dayanağını en yüksek perdeden eleştiren siyasi partilerden biri. 3 yıla yakın vakittir devam eden Rusya-Ukrayna savaşı, Almanya dış siyasetinde kıymetli bir gündem unsuru olmayı sürdürmekle kalmıyor, mahallî siyasette de tesirli oluyor. Der Spiegel haftalık siyaset mecmuasının aktardığına nazaran, BSW ve SPD, Brandenburg’da koalisyon görüşmelerine başlamadan evvel ön bir taslak metin üzerinde anlaştı. Bu metinle birlikte her iki parti de Ukrayna savaşına diplomatik bir tahlil bulmak için daha güçlü uğraş gösterilmesi davetinde bulundu. Kelam konusu ortak metnin taslağında, “Ateşkes ve kalıcı barışın sağlanması emeliyle çatışmanın taraflarıyla müzakere ederek Ukrayna savaşına diplomatik bir tahlil bulmak ve Avrupa’daki ilgili tansiyonları azaltmak için çalışma konusunda mutabık kaldık… Bu bağlamda, Alman topraklarına orta menzilli ve hipersonik füzelerin konuşlandırılmasına eleştirel yaklaşıyoruz” tabirleri kullanıldı. SPD’li Brandenburg Başbakanı Dietmar Woidke’nin verdiği bilgiye göre, iki parti bu mevzuda alınacak somut tedbirlere bu hafta başlaması beklenen koalisyon görüşmeleri sırasında karar verecek. İki parti ortasındaki bu metne, CDU’dan ise tenkit geldi. CDU Brandenburg Meclis Grup Başkanı Jan Redmann, “Ortaya konulan kelam konusu metin şunu net bir halde göstermiştir ki SPD’nin Brandenburg örgütü, kendilerini Sahra Wagenknecht’e daha beğenilen göstermek için dış siyaset yaklaşımlarından uzaklaşmaya hazır” dedi. (28 Ekim)

‘KOALİSYON BU AY DAĞILABİLİR, MART AYINDA SEÇİM OLABİLİR’

Almanya’nın federal siyasetindeki kriz ise çok daha büyük görünüyor. Otomotiv devi Volkswagen’in ülkedeki üç fabrikasını kapatma kararının yankıları sürerken, SPD’li Başbakan Scholz ve FDP’li Maliye Bakanı Lindner’in 29 Ekim Salı günü iki farklı iktisat doruğu düzenlemesi ‘trafik ışığında’ çatlak olduğu yorumlarını beraberinde getirdi. Lindner’in iktisat siyasetinde esaslı değişimler talep ettiği 18 sayfalık bir metni koalisyon ortaklarına ilettiği haberi de bu çatlak ihtimalini yeterliden güzele güçlendirdi. Başşehrin lokal gazetelerinden Berliner Zeitung’da çıkan bir tahlile nazaran, bu tansiyon kasım ayında koalisyonun sonunu, mart ayında ise erken seçimleri beraberinde getirebilir. Yaşanan son olayları ‘kurtarılması mümkün görünmeyen sarsılmış bir evlilikten sahnelere’ benzeten Anne-Kattrin Palmer, “Mesaj net: İktidar partileri (bir kere daha!) birlikte bir tahlil bulmak yerine kendilerini amansız rakipler olarak lanse etmeyi tercih ediyor – Herkes herkese karşı… İnsan, bunun sonunun nereye varacağını merak ediyor. Artık yalnızca ferdi şovlar mi var? Muhtemelen” değerlendirmesinde bulundu. Koalisyon partileri ortasındaki güvensizlik ve hoşnutsuzluğun yeni bir tepe noktasına ulaştığına dikkat çekilen tahlilde, “Gidişat düşünüldüğünde, trafik ışığı koalisyonu her şeyden evvel tek bir şeyi gözler önüne seriyor: Kendi kendisine pürüz olduğunu…” denildi. Berlin’den kulis bilgileri de paylaşan gazeteci, 2025 bütçe görüşmelerinin kızışmasının beklendiği kasım ayının ortasında koalisyonun sona erebileceğine, erken seçimlerin ise Mart 2025’te yapılabileceğine işaret etti. Koalisyon ortağı üç partinin eyalet seçimlerinde aldığı sonuçlar düşünüldüğünde ise mümkün bir erken seçim halinde yine iktidara gelebilecekleri bir oy almaları pek de mümkün görünmüyor. (29 Ekim)

ALMANYA’DA POLİS ŞİDDETİ SON 25 YILIN ZİRVESİNDE

Almanya, mahallî ve ulusal seviyede çeşitli siyasi tartışmalarla uğraşadursun, geçtiğimiz hafta basına yansıyan bir raporun sonuçları ülkedeki polis şiddeti konusunda kaygı verici bir tabloyu ortaya koydu. Die Welt gazetesinin aktardığına göre, Alman haber ajansı (dpa) polis raporlarını derleyerek hazırladığı tahlilde, polis memurlarının Ocak 2024’ten bugüne kadar 17 kişiyi ateşli silahlarla vurarak öldürdüğü görüldü. Bu, tıpkı vakitte Almanya’daki polis memurlarının bir yıl içinde ülke çapında son 25 yıldır olmadığı kadar fazla sayıda kişinin vefatına yol açtığı manasına geliyordu. Rapora nazaran, polis memurları, ölümlü hadiselerin birçoklarında ruhsal bir rahatsızlığı olan ya da halihazırda bunun için tedavi gören şahıslarla karşı karşıya gelmişti. Polis tarafından vurularak öldürülen 17 kişinin birçoklarının bıçak taşıdığı da argüman edildi. Federal Polis Sendikası (GdP) Başkanı Jochen Kopelke ise polisin sebep olduğu can kayıplarının bu kadar yüksek olmasını savunarak, “Toplumdaki şiddet kabahatleri artış gösterdi” diye konuştu. Bu gelişmenin polis memurlarına yönelik şiddet olaylarında da artışı beraberinde getirdiğinin kriminologlar tarafından bilindiğini söyleyen Kopelke, polis memurlarının bu bağlamda ‘şiddetin tırmandığı operasyon durumlarında sistematik olarak bu akınları önlemek’ durumunda kaldığını savundu. (29 Ekim)

‘İRAN, ZAYIF VAKİTLERİNDE SERTLİK GÖSTERDİ’

Öte yandan, İsrail’in Gazze ve Lübnan’a akınları sürerken, İsrail ve İran’ın ekim ayında 25 gün ortayla birbirlerinin topraklarına hava akınları düzenlemesi Tel Aviv-Tahran sınırında halihazırda yüksek olan tansiyonu biraz daha tırmandırdı. İran’ın 2008’de Şiraz kentinde gerçekleşen ve 14 kişinin vefatıyla sonuçlanan bombalı hücuma karıştığı teziyle İran-Almanya vatandaşı Cemşid Şarmehd’i idam etmesi ise Berlin ve Tahran ortasında büyük bir tansiyon yarattı. Almanya Dışişleri Bakanlığı, bunun üzerine ülkedeki tüm İran konsolosluklarını kapatma kararı alırken, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi bu adımın ülkedeki İranlılara karşı bir yaptırım olduğu değerlendirmesinde bulundu. Gazeteci Susanne Koelbl, Şarmehd’in idamı bağlamında Almanya-İran ilgilerini ele aldığı makalesinde “İran, zayıf vakitlerinde sertlik gösterdi” başlığını kullanarak, “Tahran’daki rejim, Alman-İranlı muhalif Cemşid Şarmehd’in idam cezasını infaz ederek bir örnek teşkil ediyor ve Berlin’deki hükümete açık bir bildiri gönderiyor” sözlerine yer verdi. İran’daki hapishanelerde tutulan ikili vatandaşların ikiye ayrıldığını söyleyen gazeteci, birinci kümenin ‘esir diplomasisi’ için kullanıldığını, ikinci kümenin ise İran idaresi tarafından ‘tehdit’ olarak görüldüğünü, Şarmehd’in de bu ikinci kümeye mensup olduğunu anlattı. “Peki, Tahran’daki iktidar Şarmehd’in cezasını neden İsrail’in İran’a hava saldırısından iki gün sonra infaz etti?” diye soran Koelbl, “Bir iç siyaset uzmanı, ailede büyük bir acıya, Almanya’da ise öfkeye neden olan bu kararı ‘alaycı ve karanlık bir gösteri’ olarak değerlendiriyor” diye yazdı. Gazeteci, tahliline şu sözlerle son verdi: “Şarmehd’in idamı, birebir vakitte Berlin’e de bir ileti. İranlı önderler, Federal Cumhuriyet ile uzun müddettir devam eden nispeten uygun bağların şu anda kendileri için değerli görünmediğini gösteriyor.” (Der Spiegel, 29 Ekim)

ÖZER’İN TUTUKLANMASI İMAMOĞLU’NA GİDEN YOLDA BİR ‘BAŞLANGIÇ’ MI?

Son olarak, İstanbul’da CHP’li Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’in tutuklanmasının akabinde belediyeye kayyım atanması Almanya basınında da yer buldu. Die Tageszeitung (taz) gazetesinden Wolf Wittenfeld, “Türkiye’de Kürt siyaseti: İstanbul’da muhalefetin belediye başkanı tutuklandı” başlıklı yazısında, Özer’e ‘PKK üyeliği’ suçlaması yöneltildiğini, bu suçlamanın İstanbul’daki bir ilçe belediye başkanı için de bir birinci olduğunu kaydetti. Özer’in İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’na da yakın bir isim olduğunun hatırlatıldığı yazıda, Özer’e yöneltilen suçlamanın ‘arka planında etnik olarak Kürt olmasının yattığı’ ve ‘tutuklanmasının hükümetin ülkedeki Kürt azınlığa karşı karanlık ve meçhul siyasi saldırısı bağlamında gerçekleştiği’ tabir edildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın MHP lideri Devlet Bahçeli’nin ‘Öcalan’ çıkışı sonrası çarşamba günü yaptığı açıklamada ‘Kürtlere elini uzattığını’ söylediği hatırlatılan yazıda, Erdoğan’ın bu konuşmayı Ahmet Özer’in tutuklandığı gün yaptığına dikkat çekildi. “Özer’in tutuklanması İmamoğlu için bir başlangıç mı?” diye soran Wittenfeld, yazısına şu sözlerle son verdi: “Muhalif televizyon kanalı Halk TV’de bir yorumcu, bunun İstanbul’da yaşanması halinde olasılıkla İmamoğlu’nun vazifeden alınmasının da başlangıcı olacağını söyledi. İmamoğlu, gelecek seçimlerde Erdoğan’ın en umut verici rakibi olarak görülüyor.” (31 Ekim)