AYM’den eski HDP Eş Genel Başkanı’na hakarete ‘ifade özgürlüğü’ kararı

Anayasa Mahkemesi, 2018 yılındaki HDP’nin 3. Olağan Kongresi’nde eş genel başkanı sıfatıyla konuşan Serpil Kemalbay Pekgözegü’nün açıklamalarına Erdal Öner’in “Şerefsizler!!!” yorumunu yaparak hakaret cürmünden bin 740 lira isimli para cezasına mahkum edilmesinin, tabir özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme, müracaatçıya net 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasına hükmetti.

T24’ün aktardığına nazaran Anayasa Mahkemesi 1. Kısmı tarafından 10 Aralık 2024 tarihinde verilen kararda Pekgözegü’nün ismi, müşteki ve S.P.K. olarak gizlendi.

Anayasa Mahkemesi kararında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 20 Ocak 2018’de Suriye’nin kuzeybatısında yer alan Afrin bölgesinde başlattığı Zeytin Kısmı Harekatı operasyonları sürerken 11 Şubat 2018’de gerçekleştirilen HDP 3. Olağan Kongresi’nde eş genel lider sıfatıyla konuşan Pekgözegü’nün, “… Bedelli arkadaşlar Afrin’de büyük bir direniş gerçekleşiyor. Neden? Zira siz bir halkın ordusuyla savaşabilirsiniz. Lakin halklara karşı savaş açarsanız işte orada kaybedersiniz, direnişle karşılaşırsınız. Zira Afrin halkı kendi konutunu koruyor, kendi vücudunu koruyor, kendi hayatını koruyor…” dediği belirtildi.

Yüksek Mahkeme kararında, bir gazetenin Pekgözegü’nün bu açıklamalarını “HDP kongresinde skandal ihanet sözleri!” başlığıyla haberleştirdiği, Erdal Öner isimli kişinin bu paylaşımın altına 14 Şubat 2018 tarihinde “Şerefsizler!!!” diye yazdığı kaybedildi. Kararda, Pekgözegü’nün Urla Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurması üzerine Öner hakkında hakaret cürmünden dava açıldığı belirtildi. Kararda, Öner’in mahkemedeki savunmasında daha evvelden tanımadığı müştekiye hakaret etme kastıyla hareket etmediğini, ihtilaflı yorumu olay tarihinden üç gün evvel gelen şehit haberlerinden duyduğu hüzünle ve tenkit maksadıyla paylaştığını tabir ettiği kaydedildi. Kararda, Urla 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nin Öner’i 1.740 lira isimli para cezasına mahkum ettiği anlatıldı.

Öner, gerekçeli kararın akabinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, söz özgürlüğü hakkının ihlal edildiğini öne sürdü. Kişisel başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 1. Kısım, Öner’i haklı buldu. Hakaret hatasından 1.740 lira isimli para cezasına mahkum edilen Öner’e 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar veren Yüksek Mahkeme, ayrıyeten ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için belgeyi Urla Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.

‘SOMUT BİR BİREYE HİTAP ETMEDİ’

Anayasa Mahkemesi kararında, cürüm tarihinde Pekgözegü’nün, “TBMM 27. periyot milletvekili ve bu devirde TBMM’de en çok üyesi bulunan üçüncü parti pozisyonundaki HDP’nin eş genel lideri olduğu, siyaset yaptığı parti içindeki yönetici sıfatı, telaffuzlarının ferdî görüşünden çok partinin kolektif fikri olarak kabul edilmesine neden olabileceği” belirtildi. Kararda bu bakımdan Pekgözegü’nün “açıklamalarıyla toplumsal ve kişisel fikir ve davranışları kuvvetli biçimde etkileyebileceği açıktır” tabirleri yer aldı.

“Başvurucu, Zeytin Kolu Harekâtı kapsamındaki şehit haberlerinden duyduğu keder ile hareket ettiğini belirtmiştir. ‘Şerefsizler!!!’ biçimindeki sözün paha yargısı içeren incitici ve sert bir tabir olduğu noktasında kuşku bulunmamaktadır” denilen kararda, şöyle denildi:

“İfadesini çoğul kullanan müracaatçının somut bir şahsa hitap etmediği, yorumunun reaksiyon niteliğinde olduğu ve direkt müştekiyi amaç almadığı açıktır. Müracaatçının, ihtilaflı ifadeyi müştekinin HDP’nin eş başkanı sıfatıyla yaptığı konuşmayla ilgili paylaşılan habere karşılık kullanması, tabirinin bağlamını oluşturan olgunun niteliği ve savunmasındaki tenkit vurgusu dikkate alındığında esasen müştekiyi değil açıklamasındaki yorum ve değerlendirmeyi maksat aldığı anlaşılmaktadır. O hâlde müracaatçının kullandığı dava konusu paha yargısı içeren tabirin kâfi bir olgusal temele sahip olmadığı söylenemez.

Ayrıca müşteki, TBMM 27. periyot milletvekili ve bu devirde TBMM’de en çok üyesi bulunan üçüncü parti pozisyonundaki HDP’nin eş lideridir. Siyasetçilere yönelik tenkitlerin kabul edilebilir hudutları, başka şahıslara yönelik tenkit hududuna nazaran daha geniştir. Bir siyasetçi öbür bireylerden farklı olarak, her kelamını ve aksiyonunu bilerek halkın ve birebir vakitte başka siyasetçilerin kontrolüne açar; bu nedenle de daha geniş müsamaha göstermek zorundadır. Buna nazaran müştekinin de kendisine yönelik tenkitlere öteki vatandaşlara nazaran daha fazla müsamaha göstermesi gerekir. Müştekinin siyasi pozisyonu dikkate alındığında müracaatçının yorumuna karşı çok sayıda mecradan karşılık verme imkanına sahip olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.”

(ALINTI)